Το μάτι, ένας από τους πιο ευαίσθητους και εκφραστικούς ιστούς του σώματος, μπορεί μερικές φορές να παρουσιάσει μικρές αλλοιώσεις που μοιάζουν ανησυχητικές αλλά είναι συχνά καλοήθεις.
Μία από αυτές είναι το στεάτιο, μια κιτρινωπή αλλοίωση του επιπεφυκότα που εμφανίζεται στο σημείο που αυτός ενώνεται με τον κερατοειδή (σκληροκερατοειδές όριο ή ΣΚΟ). Συχνότερα παρατηρείται στην έσω (ρινική) πλευρά του ΣΚΟ, αλλά μπορεί να εμφανιστεί και στην έξω (κροταφική) πλευρά.
Αν και καλοήθης, η παρουσία του προκαλεί ερωτήματα: Τι είναι ακριβώς; Πότε πρέπει να μας απασχολήσει; Και κυρίως, τι μπορούμε να κάνουμε για να προστατέψουμε την υγεία των ματιών μας;
Τι είναι το στεάτιο;
Το στεάτιο είναι μια λευκοκίτρινη, ελαφρώς υπερυψωμένη αλλοίωση στον επιπεφυκότα — δηλαδή τον λεπτό διαφανή υμένα που καλύπτει το λευκό μέρος του ματιού. Πρόκειται για μια συχνή και αβλαβή κατάσταση, που συνήθως εμφανίζεται στην εσωτερική (ρινική) πλευρά του ματιού, αλλά μπορεί να εντοπιστεί και στην εξωτερική (κροταφική) πλευρά.
Αποτελείται κυρίως από εναποθέσεις λίπους, πρωτεϊνών και ασβεστίου στον ιστό του επιπεφυκότα. Δεν πρόκειται για όγκο, ούτε επεκτείνεται στον κερατοειδή όπως συμβαίνει με το πτερύγιο, μια άλλη επιφανειακή βλάβη του οφθαλμού.
Ποιοι παράγοντες συμβάλλουν στην εμφάνισή του;
Τα ακριβή αίτια που οδηγούν στην εμφάνιση του στεατίου δεν είναι πλήρως ξεκαθαρισμένα, ωστόσο η εμπειρία και η επιστημονική παρατήρηση έχουν αναδείξει μια σειρά από παράγοντες που σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο:
-
Μακροχρόνια έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία (UV)
-
Συχνή έκθεση σε σκόνη, αέρα και ξηρό περιβάλλον
-
Επαγγελματικές ή καθημερινές δραστηριότητες σε εξωτερικούς χώρους
-
Ηλικία άνω των 50 ετών
-
Άνδρες με αυξημένη έκθεση στο φως και τις καιρικές συνθήκες
-
Κάπνισμα
-
Σακχαρώδης διαβήτης
Συμπτώματα: Πότε γίνεται αισθητό
Στις περισσότερες περιπτώσεις, το στεάτιο δεν προκαλεί ιδιαίτερη ενόχληση. Ωστόσο, όταν συνοδεύεται από ξηροφθαλμία ή φλεγμονή, μπορεί να εκδηλωθούν τα εξής:
-
Αίσθηση ξένου σώματος
-
Τσούξιμο, φαγούρα ή αίσθημα καύσου
-
Ερυθρότητα
-
Ήπιο πρήξιμο στον επιπεφυκότα
-
Δακρύρροια
-
Θολή όραση, κυρίως λόγω αστάθειας του δακρυϊκού φιλμ
Τα συμπτώματα εντείνονται όταν το στεάτιο παρεμποδίζει τη σωστή κατανομή του δακρύου στην επιφάνεια του ματιού, γεγονός που επηρεάζει την άνεση και την καθαρότητα της όρασης.
Διάγνωση: Πώς επιβεβαιώνεται
Η διάγνωση του στεατίου γίνεται εύκολα στο πλαίσιο μιας οφθαλμολογικής εξέτασης με τη χρήση σχισμοειδούς λυχνίας. Ο οφθαλμίατρος μπορεί να διακρίνει το χαρακτηριστικό χρώμα, το σχήμα και την υφή της αλλοίωσης και να την ξεχωρίσει από άλλες βλάβες όπως το πτερύγιο.
Θεραπεία: Πότε απαιτείται παρέμβαση
Στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν απαιτείται ενεργή θεραπεία για το στεάτιο. Η αντιμετώπιση είναι κυρίως συμπτωματική και περιλαμβάνει:
– Τεχνητά δάκρυα για την ενυδάτωση του ματιού
– Αντιφλεγμονώδεις σταγόνες (με ή χωρίς κορτιζόνη) σε περίπτωση φλεγμονής ή έντονου ερεθισμού
– Συμβουλές για αποφυγή περαιτέρω έκθεσης σε ήλιο και ξηρό αέρα
Η χειρουργική αφαίρεση του στεατίου συνιστάται σε περιπτώσεις:
-
Όπου η βλάβη προκαλεί σημαντική ενόχληση
-
Όταν η χρήση φακών επαφής καθίσταται δύσκολη
-
Σε επίμονες φλεγμονές ή υποτροπές
-
Για καθαρά αισθητικούς λόγους, όταν το μόρφωμα επηρεάζει την εμφάνιση του ματιού
Η επέμβαση είναι σύντομη (10 λεπτά περίπου), γίνεται με τοπική αναισθησία και ο ασθενής επιστρέφει άμεσα στην καθημερινότητά του. Το κενό που αφήνει η αφαίρεση καλύπτεται είτε με μόσχευμα επιπεφυκότα είτε με αμνιωτική μεμβράνη.
Πρόληψη: Τι μπορούμε να κάνουμε;
Η πρόληψη της εμφάνισης ή της υποτροπής του στεατίου βασίζεται κυρίως στην προστασία από περιβαλλοντικούς παράγοντες:
-
Φοράμε γυαλιά ηλίου με 100% UV προστασία, ακόμα και τις συννεφιασμένες ημέρες
-
Χρησιμοποιούμε τεχνητά δάκρυα σε περιόδους έντονης ξηρότητας ή κατά τη χρήση οθονών
-
Αποφεύγουμε τη συχνή έκθεση σε αέρα και σκόνη, ειδικά χωρίς προστατευτικά γυαλιά
-
Ελέγχουμε τακτικά την όρασή μας, ειδικά αν είμαστε άνω των 50 ή εκτεθειμένοι συστηματικά σε εξωτερικό περιβάλλον
Στεάτιο και πτερύγιο: Ποια η διαφορά;
Αν και συχνά συγχέονται, το στεάτιο και το πτερύγιο είναι διαφορετικές καταστάσεις:
-
Πτερύγιο: Επεκτείνεται στον κερατοειδή και μπορεί να επηρεάσει την όραση προκαλώντας αστιγματισμό
-
Στεάτιο: Παραμένει στον επιπεφυκότα και δεν επεκτείνεται στον κερατοειδή
-
Πτερύγιο: είναι συνήθως πιο ροζ, σαρκώδες και αγγειοβριθές
-
Στεάτιο: Είναι λευκοκίτρινο, επίπεδο ή ελαφρώς υπερυψωμένο και λιγότερο έντονο σε εμφάνιση
Το στεάτιο είναι μια συχνή, καλοήθης αλλοίωση του ματιού που δεν αποτελεί απειλή για την όραση, αλλά μπορεί να επηρεάσει την άνεση ή την εμφάνιση. Η πρόληψη, η σωστή διάγνωση και η έγκαιρη καθοδήγηση από οφθαλμίατρο μπορούν να εξασφαλίσουν ηρεμία, λειτουργικότητα και υγιή μάτια.
Αν παρατηρήσετε οποιαδήποτε αλλαγή στην εμφάνιση του ματιού σας, ένα μικρό εξόγκωμα ή αίσθημα ενοχλήσεων, μην αμελήσετε την οφθαλμολογική σας εξέταση.
Ο οφθαλμίατρος μπορεί να σας δώσει τη σωστή καθοδήγηση και να σας βοηθήσει να διατηρήσετε την οπτική σας υγεία με απλό και αποτελεσματικό τρόπο.
