Τι είναι το γλαύκωμα
Το γλαύκωμα είναι μία ομάδα παθήσεων του οφθαλμού οι οποίες προκαλούν προοδευτική και μη αναστρέψιμη βλάβη του οπτικού νεύρου.
Πρόκειται για μία χρόνια εξελικτική νευροπάθεια που συνήθως προκαλείται από την αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση, συνδυαστικά με μικροέμφρακτα των τριχοειδών και ισχαιμία της κεφαλής του οπτικού νεύρου.
Αποτέλεσμα αυτού είναι η σταδιακή μείωση της ευαισθησίας των γαγγλιακών κυττάρων, η καταστροφή του οπτικού νεύρου και του οπτικού πεδίου.
Το γλαύκωμα είναι αναγκαίο να αντιμετωπιστεί έγκαιρα, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε τύφλωση η οποία δεν είναι αναστρέψιμη.
Αυτός είναι και ο λόγος που κρίνεται απαραίτητος ο τακτικός οφθαλμολογικός έλεγχος -κάθε 1 με 2 χρόνια- για άτομα τα οποία έχουν υπερβεί τα 40 έτη.
Ο έλεγχος χρειάζεται να ξεκινάει και από την ηλικία των 35 ετών σε περιπτώσεις ατόμων όπου υπάρχει οικογενειακό ιστορικό γλαυκώματος.
Η συχνότητα εμφάνισης του γλαυκώματος αυξάνεται σημαντικά στις μεγάλες ηλικίες. Στον γενικό πληθυσμό το ποσοστό εμφάνισης ανέρχεται γύρω στο 2%, το οποίο ποσοστό διπλασιάζεται (4%) σε άτομα ηλικίας άνω των 40 ετών.
Τι προκαλεί το γλαύκωμα
Ο οφθαλμός παράγει το υδατοειδές υγρό το οποίο κινείται στα διαφορετικά διαμερίσματά του και αποχετεύεται από την φλεβική κυκλοφορία.
Εφόσον στην αποχέτευση του παρουσιαστεί εμπόδιο, τότε η συνεχώς αυξανόμενη παραγωγή υδατοειδούς υγρού προκαλεί πίεση στα τοιχώματα του οφθαλμού, πράγμα το οποίο αυξάνει την ενδοφθάλμια πίεση.
Αυτή η πίεση η οποία ασκείται στις ίνες του οπτικού νεύρου, οδηγεί σταδιακά και μη αναστρέψιμα στην προοδευτική καταστροφή του.
Προδιαθεσικοί παράγοντες για το γλαύκωμα:
• Κληρονομικό ιστορικό
• Ηλικία
• Μυωπία
• Λεπτός κερατοειδής
• Φυλή (Αφρικανική, Ισπανική)
• Σακχαρώδης Διαβήτης
• Μακροχρόνια λήψη κορτιζόνης (τοπική ή συστηματική)
Είδη Γλαυκώματος
1- Χρόνιο γλαύκωμα ανοικτής γωνίας
Πρόκειται για την πλέον συνηθισμένη μορφή γλαυκώματος. Πολλές φορές αναφέρεται και ως ο “σιωπηλός κλέφτης της όρασης” καθώς απουσιάζει ο πόνος και η εμφάνιση άλλων συμπτωμάτων από τον ασθενή.
Η “γωνία” του πρόσθιου οφθαλμού, η αποχέτευση δηλαδή του ματιού για το υδατοειδές υγρό, είναι ανοικτή, χάνοντας όμως σταδιακά την λειτουργικότητά της. Αποτέλεσμα αυτού με την πάροδο του χρόνου, είναι η αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης η οποία προκαλεί την βλάβη του οπτικού νεύρου.
2- Γλαύκωμα κλειστής γωνίας
Στο γλαύκωμα κλειστής γωνίας – το οποίο είναι λιγότερο κοινό από το γλαύκωμα ανοιχτής γωνίας- η ίριδα του ματιού φράζει τη γωνία παροχέτευσης, με συνέπεια το υγρό να μην μπορεί να την προσεγγίσει και ως εκ τούτου να αυξάνεται η ενδοφθάλμια πίεση.
Αποτέλεσμα αυτού είναι η πρόκληση έντονου πόνου, συνήθως στο ένα μάτι. Επιπλέον συμπτώματα στο γλαύκωμα κλειστής γωνίας είναι ο πονοκέφαλος, η ερυθρότητα του οφθαλμού, η ναυτία, η θαμπή όραση και ο οξύς πόνος. Ο ασθενής χρειάζεται να επικοινωνήσει άμεσα με τον οφθαλμίατρό του καθώς απαιτείται άμεση αντιμετώπιση.
3- Δευτερογενές γλαύκωμα
Πρόκειται για επιπλοκή που προέρχεται από άλλες οφθαλμικές νόσους όπως ραγοειδίτιδα, όγκους, αγγειακές παθήσεις, εκφυλιστικές μεταβολές στον οφθαλμικό ιστό, καθώς και σε τραυματισμούς.
4- Συγγενές γλαύκωμα
Το πρωτοπαθές συγγενές γλαύκωμα είναι σπάνιο και κάνει την εμφάνιση του σε μωρά ή παιδιά μικρής ηλικίας. Συνήθως συνυπάρχει και με άλλες ανωμαλίες του οφθαλμού και οφείλεται σε ανωμαλία της φυσιολογικής ανάπτυξης της αποχέτευσης του ματιού.
Συμπτωματολογία
Δυστυχώς συνήθως το γλαύκωμα (χρόνιο απλό γλαύκωμα) δεν δίνει κανένα σύμπτωμα. Το ανακαλύπτουμε τυχαία μέσω της οφθαλμολογικής εξέτασης.
Στις σπάνιες περιπτώσεις όπου έχουμε να κάνουμε με οξύ γλαύκωμα ο ασθενής αισθάνεται αφόρητο πόνο ο οποίος τον αναγκάζει να ζητήσει άμεσα την βοήθεια του οφθαλμίατρού του.
Η διάγνωση στο γλαύκωμα
Για την διάγνωση του γλαυκώματος απαιτείται η μέτρηση της ενδοφθάλμιας πίεσης καθώς και η εξέταση του οπτικού νεύρου για τον εντοπισμό πιθανών βλαβών.
Κατά την διάρκεια της οφθαλμολογικής εξέτασης ο οφθαλμίατρος θα πάρει το ιατρικό και οικογενειακό ιστορικό του ασθενούς και θα προχωρήσει σε μέτρηση της οπτικής οξύτητας. Επιπλέον πραγματοποιεί βιομικροσκόπηση, τονομέτρηση, ελέγχει την γωνία του πρόσθιου θαλάμου καθώς και του οπτικού νεύρου με την βυθοσκόπηση.
Για ένα ποσοστό όμως γύρω στο 15% το οποίο δεν παρουσιάζει αυξημένη πίεση (γλαύκωμα χαμηλής πίεσης) η απλή μέτρηση της ενδοφθάλμιας πίεσης δεν είναι αρκετή. Σε διάφορες “ύποπτες” περιπτώσεις πραγματοποιείται επίσης έλεγχος οπτικού πεδίου, οπτική τομογραφία συνοχής νευρικών ινών, τομογραφία οπτικού νεύρου, μέτρηση της ροής του αίματος του οπτικού νεύρου, καθώς και μέτρηση του πάχους του κερατοειδούς (παχυμετρία).
Βασικές θεραπείες για το γλαύκωμα
Βασικός στόχος στην θεραπεία του γλαυκώματος είναι η αποφυγή της περαιτέρω επιδείνωσης των βλαβών του οπτικού νεύρου, του οπτικού πεδίου και των οπτικών ινών, διατηρώντας χαμηλά την ενδοφθάλμια πίεση.
Συνήθως η θεραπεία ξεκινάει με αντιγλαυκωματικά κολλύρια ή σε ορισμένες περιπτώσεις στην χρήση Laser όπως το Argon ή το Yag Laser.
Εφόσον δεν καταφέρουμε να ρυθμίσουμε σε ικανοποιητικό βαθμό την ενδοφθάλμια πίεση και παρουσιάζεται προοδευτική επιδείνωση των οπτικών πεδίων και διαφόρων άλλων παραμέτρων οι οποίες αφορούν το γλαύκωμα, τότε χρειάζεται να καταφύγουμε στην λύση της μικροχειρουργικής η οποία παρουσιάζει αρκετά ικανοποιητικά ποσοστά επιτυχίας.
Σε περιπτώσεις δε κάποιων δύσκολων περιστατικών προχωρούμε σε επεμβάσεις με Diode Laser ή κρυοπηξία στο ακτινωτό σώμα με στόχο την μείωση της παραγωγής του υδατοειδούς υγρού.
