Δύο από τις συχνότερες και πιο συνηθισμένες φλεγμονές των αδένων στα βλέφαρα είναι το χαλάζιο και η κριθή (κριθαράκι).
Πρέπει να γίνει κατανοητό πως η σωστή θεραπεία και η έγκαιρη επίσκεψη στον οφθαλμίατρο μπορεί να μας απαλλάξει από την ταλαιπωρία του πόνου ή ενός ενδεχόμενου χειρουργείου.
Χαλάζιο (chalazion)
Πρόκειται για μία λιποκοκκιωματώδη φλεγμονώδη βλάβη, η οποία εντοπίζεται στους αδένες που βρίσκονται στο χείλος των βλεφάρων (μεϊβομιανοί αδένες) και προκαλείται από τη απόφραξή τους.
Από την απόφραξη των στομίων των αδένων δημιουργείται σταδιακά μία κύστη, η οποία συνήθως εντοπίζεται στο κάτω ή το άνω βλέφαρο. Συνέπεια αυτού είναι το βλέφαρο να διογκώνεται, να ερεθίζεται και να κοκκινίζει.
Αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσουν χαλάζιο – ή και πολλαπλά υποτροπιάζοντα χαλάζια- έχουν οι ασθενείς που αντιμετωπίζουν σμηγματορροϊκή δερματίτιδα ή ροδόχρου ακμή.
Αντιμετώπιση – Χαλάζιο
Το χαλάζιο μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά με του ακόλουθους τρόπους:
- Θερμά επιθέματα & ζεστές κομπρέσες ώστε να υποχωρήσει η φλεγμονή
- Συνθετικά Δάκρυα που αντιμετωπίζουν τον ερεθισμό του οφθαλμού
- Οφθαλμικές αλοιφές -αντιβιοτικό με κορτιζόνη- εφόσον τα επιθέματα δεν είναι επαρκή
- Χειρουργική επέμβαση, εφόσον παραμένει η διόγκωση μετά την υποχώρηση της φλεγμονής
Ορισμένοι ασθενείς είναι επιρρεπείς σε υποτροπές, σε αυτές τις περιπτώσεις χρειάζεται να επαναλάβουμε την θεραπεία και να ελέγξουμε σχολαστικά την αιτία των υποτροπών.
Κριθή
Η κριθή ή κριθαράκι όπως αλλιώς ονομάζεται, είναι μία οξεία βακτηριακή λοίμωξη των αδένων του βλεφαρικού χείλους . Έχει την μορφή επώδυνης, εξέρυθρης διόγκωσης, ενώ μπορεί να είναι εσωτερική ή εξωτερική.
Οι παράγοντες που δημιουργούν την Κριθή ενδέχεται να είναι οι ακόλουθοι:
- Κάποιο μικροβιακό αίτιο (συνήθως σταφυλόκοκκος)
- Φλεγμονή στους αδένες των βλεφαρίδων (εξωτερική κριθή)
- Φλεγμονή του θύλακα των βλεφαρίδων (εσωτερική κριθή)
Ξεχωρίζοντας την Κριθή από το Χαλάζιο
Πολλά άτομα μπερδεύουν την κριθή με το χαλάζιο, καθώς και αυτή εμφανίζεται στο βλέφαρο σαν ένα μικρό ογκίδιο.
Στην κριθή σχηματίζεται ένα κόκκινο ογκίδιο σε κοντινή απόσταση από το χείλος του βλεφάρου, ενώ πρόκειται για μία οξεία μόλυνση.
Το χαλάζιο κάνει την εμφάνισή του πιο μακριά από το βλεφαρικό χείλος, εντοπίζεται στους αδένες που βρίσκονται στο χείλος των βλεφάρων, οι οποίοι ονομάζονται μεϊβομιανοί αδένες και προκαλείται από την απόφραξη τους, μπορεί δε να προκαλέσουν ξαφνικό και επώδυνο οίδημα σε ολόκληρη την έκταση του βλεφάρου.
Συμπτώματα
Το χαλάζιο και η κριθή εμφανίζονται ως φλεγμονώδεις διογκώσεις του βλεφάρου.
Το βλέφαρο είναι κόκκινο, αισθάνεται πόνο ειδικά στην πίεση και έχει οίδημα.
Οι βλάβες ενδέχεται να εντοπιστούν στο πάνω ή κάτω βλέφαρο, όπως και στο εσωτερικό ή το εξωτερικό του.
Εφόσον η φλεγμονή είναι μεγάλη, τότε το βλέφαρο τείνει να κλείσει, ενώ τα μεγάλα χαλάζια μπορεί να οδηγήσουν σε θολή όραση εξαιτίας του αστιγματισμού, λόγω της πίεσης του κερατοειδούς.
Στην κριθή, πολλές φορές παρουσιάζεται ένα εμφανές άσπρο σημείο το οποίο υποδηλώνει την ύπαρξη πύου.
Κριθή – Θεραπεία
Εσωτερική – Αφού υποχωρήσει η οξεία λοίμωξη ενδέχεται να απαιτηθεί διατομή και απόξεση, εφόσον παραμένει κάποιο υπολειμματικό ογκίδιο.
Εξωτερική – Στην πλειονότητα των περιπτώσεων δεν απαιτείται κάποια ειδική θεραπεία. Η κριθή απορροφάται αυτόματα ή παροχετεύεται προς τα εμπρός, κοντά στη ρίζα της βλεφαρίδας.
Σε κάποιες βεβαρημένες περιπτώσεις τα θερμά επιθέματα ενδέχεται να αποδειχθούν ωφέλημα.
Αφαίρεση της βλεφαρίδας η οποία σχετίζεται με τον πάσχοντα θύλακο μπορεί να προκαλέσει επιτάχυνση της παροχέτευσης του πύου.
Σε περιπτώσεις που αντιμετωπίζουμε βαριά προδιαφραγματική κυτταρίτιδα κόγχου, μπορεί να είναι απαραίτητη η χορήγηση συστηματικής αντιβίωσης.
Επιπεφυκότας
Πρόκειται για μία λεπτή μεμβράνη που καλύπτει το λευκό μέρος του ματιού (βολβός) και την εσωτερική επιφάνεια των βλεφάρων.
Περιλαμβάνει λεπτά αγγεία τα οποία παράγουν βλέννη λιπαίνοντας την επιφάνεια του ματιού.
Η πάθηση που συναντάμε πιο συχνά στον επιπεφυκότα είναι η επιπεφυκίτιδα, μία φλεγμονή η οποία χαρακτηρίζεται από διεσταλμένα αγγεία τα οποία δημιουργούν οίδημα στο μάτι και του προσδίδουν μία κοκκινωπή χροιά.
Πολλές φορές ενδέχεται να προκαλέσει άφθονα δάκρυα, οίδημα των βλεφάρων και εκκρίσεις (τσίμπλες).
Τα συμπτώματα, σύμφωνα και με το είδος της επιπεφυκίτιδας είναι συνήθως:
- Φαγούρα
- Ερεθισμός
- Αίσθηση ξένου σώματος στο μάτι
- Πόνος (σπανιότερα)
- Παροδική θόλωση της όρασης
- Εκκρίσεις
Βακτηριακή επιπεφυκίτιδα
Είναι η πλέον κοινή μορφή επιπεφυκίτιδας η οποία προκαλείται από κάποιες μορφές σταφυλόκοκκου ή στρεπτόκοκκου.
Ως επί το πλείστον προσβάλλει και τα δύο μάτια -ενδέχεται να προσβληθεί πρώτα το ένα μάτι και μερικές ημέρες μετά να ακολουθήσει το δεύτερο-. Κατά βάση πρόκειται για οξεία λοίμωξη η οποία προκαλεί κοκκίνισμα των οφθαλμών, ένα αίσθημα καψίματος ή άμμου στην περιοχή του ματιού, καθώς και εκκρίσεις.
Τα βλέφαρα τις πρωινές ώρες ανοιγοκλείνουν με δυσκολία, είναι κολλημένα με εκκρίσεις (τσίμπλες), οι οποίες δημιουργήθηκαν κατά την διάρκεια της νύχτας.
Είναι πιθανόν να υποχωρήσει μέσα σε ένα διάστημα 10 με 14 ημερών, εφόσον πραγματοποιούνται πλύσεις για την υποχώρηση των εκκρίσεων. Σε διαφορετική περίπτωση αντιμετωπίζεται με αλοιφές και αντιβιοτικά κολλύρια.
Ιογενής Επιπεφυκίτιδα
Επίσης μία από τις πιο κοινές μορφές επιπεφυκίτιδας, η οποία σε ένα ποσοστό περίπου της τάξης του 60% προσβάλλει και τα δύο μάτια.
Παρουσιάζει συμπτώματα όπως η δυσφορία στο φως, οι εκκρίσεις και η ερυθρότητα του οφθαλμού.
Επιπλέον, ενδέχεται να συνοδεύεται από φλεγμονές των αναπνευστικών οδών όπως καταρροή ή φαρυγγίτιδα, κυρίως σε παιδιά.
Αντιμετωπίζεται συνήθως με φαρμακευτική αγωγή μετά από τις οδηγίες που παρέχει ο οφθαλμίατρος.
Ξηρά Επιπεφυκίτιδα
Έχει άμεση σχέση με την ξηροφθαλμία, μία κατάσταση κατά την οποία στο μάτι παράγεται μικρότερη ποσότητα δακρύων από εκείνη που είναι αναγκαία.
Πρόκειται για σοβαρή πάθηση που χρειάζεται να αντιμετωπιστεί, καθώς μπορεί να δημιουργήσει μόνιμη βλάβη στον επιπεφυκότα και τον κερατοειδή.
Με την έγκαιρη διάγνωση αντιμετωπίζεται με την χρήση τεχνιτών δακρύων, τάπες σιλικόνης οι οποίες κλείνουν τους δακρυϊκούς πόρους ώστε τα δάκρυα να παραμένουν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα στην επιφάνεια του ματιού.
Ο οφθαλμίατρος ενδέχεται να συμβουλεύσει τον ασθενή να αποφεύγει το ξηρό περιβάλλον -air condition-, καθώς και να κάνει χρήση συσκευών οι οποίες υγραίνουν τον χώρο που βρίσκονται -υγραντήρες-. Επιπλέον, τον παροτρύνει να καταναλώνει τροφές πλούσιες σε βιταμίνη Α οι οποίες βοηθούν στην διατήρηση της καλής ποιότητας των δακρύων.
Αλλεργικές Επιπεφυκίτιδες
Είναι οι πιο συνηθισμένες και πιο ήπιες μορφές επιπεφυκίτιδας. Στις περισσότερες των περιπτώσεων συνοδεύονται από οίδημα και κνησμό των βλεφάρων.
Εφόσον προκαλούνται από αλλεργιογόνους παράγοντες του περιβάλλοντος, τότε προσβάλλουν και τα δύο μάτια. Όταν προκύπτουν από τοπικά αίτια, για παράδειγμα από αλοιφή, ένα κολλύριο, κάποιο καλλυντικό ή φακούς επαφής, τότε ενδέχεται να προσβληθεί μόνο το ένα μάτι.
Θεραπευτικές οδηγίες για τις Επιπεφυκίτιδες
Συνήθως χορηγούνται τοπικά κολλύρια ή κάποιες αλοιφές αντιβιοτικών, αντιαλλεργικών, αντιικών, καθώς και κορτιζονούχων φαρμάκων η και κάποιος συνδυασμός αυτών.
Σε κάθε περίπτωση όμως ο ασθενής χρειάζεται να γνωρίζει, πως πριν από οποιαδήποτε χρήση πρέπει πρώτα να συμβουλευτεί τον οφθαλμίατρό του ο οποίος θα τον καθοδηγήσει με ασφάλεια.
