Καταρράκτης με απλά λόγια σημαίνει να κατανοούμε τι συμβαίνει όταν ο φυσικός φακός του ματιού μας θολώνει λόγω ηλικίας ή άλλων παραγόντων. Ο καταρράκτης είναι παγκοσμίως η πρώτη αιτία αναστρέψιμης μείωσης της όρασης. Προκαλείται από την προοδευτική σκλήρυνση και απώλεια της διαύγειας του ανθρώπινου φακού, ο οποίος ανατομικά βρίσκεται πίσω από την ίριδα, κλεισμένος σε μία «θήκη», το περιφάκιο.
Ο συνηθέστερος λόγος πρόκλησης καταρράκτη είναι η ηλικία. Συνήθως οι περισσότεροι άνθρωποι μετά τα 65 παρουσιάζουν κάποια θόλωση του φακού.
Ποια είναι τα πρώτα σημάδια;
Όσο μεγαλώνουμε, ο φακός αρχίζει να κιτρινίζει, επηρεάζοντας αρχικά την ποιότητα της όρασης. O ασθενής βλέπει τα χρώματα πιο ξεθωριασμένα και άτονα. Ακολούθως μειώνεται η ίδια η οπτική οξύτητα.
Υπάρχουν και άλλες αιτίες πρόκλησης καταρράκτη. Όπως τραύματα, συστηματικές παθήσεις, σοβαρές φλεγμονές, φάρμακα (όπως η μακροχρόνια λήψη κορτιζόνης) και διάφορες συγγενείς καταστάσεις και σύνδρομα.
Υπάρχει θεραπεία χωρίς χειρουργείο;
Στα πρώιμα στάδια του καταρράκτη, είναι δυνατόν να βελτιώσουμε προσωρινά την όραση του ασθενούς διορθώνοντας τα γυαλιά του. Καθώς όμως ο καταρράκτης είναι μία εξελικτική διαδικασία, φθάνουμε σε ένα σημείο όπου η χειρουργική εξαίρεση είναι η μόνη δυνατότητα.
Ο καταρράκτης δεν προλαμβάνεται, ούτε αντιμετωπίζεται με φάρμακα. Τα συμπτώματα δεν εμφανίζονται πάντα ταυτόχρονα και στα δύο μάτια.
Πότε πρέπει να γίνει η επέμβαση;
Όλοι έχουμε ακούσει την ερώτηση: «Γιατρέ, έχει ωριμάσει ο καταρράκτης για να τον βγάλουμε;». Αυτή είναι μια ερώτηση που αφορά κάποιες δεκαετίες πίσω, όταν η αφαίρεση του καταρρακτικού φακού ήταν μία δύσκολη, επίπονη και συχνά επιπλεγμένη επέμβαση.
Σήμερα όμως, η ραγδαία εξέλιξη στην τεχνική της επέμβασης, στα μηχανήματα και στους ενδοφακούς που χρησιμοποιούμε, έχει καταστήσει την επέμβαση γρήγορη, ασφαλή και ανώδυνη, με εξαιρετικά αποτελέσματα.
Συνεπώς, δεν έχει νόημα να αφήσουμε τον καταρράκτη να «ωριμάσει». Χειρουργούμε όταν η θόλωση του φακού επηρεάζει την καθημερινότητα και τις δραστηριότητές μας (οδήγηση, διάβασμα, τηλεόραση κ.λπ.).
Η σύγχρονη μέθοδος: Φακοθρυψία
Η επέμβαση πραγματοποιείται με τη μέθοδο της φακοθρυψίας, που είναι η πλέον σύγχρονη τεχνική. Χρησιμοποιούμε τοπική αναισθησία (μόνο με σταγόνες), η διαδικασία διαρκεί λίγα λεπτά και ο ασθενής επιστρέφει στο σπίτι του την ίδια ημέρα.
Μέσα από μια πολύ μικρή τομή στον κερατοειδή (περίπου 2,5 χιλιοστά), ο χειρουργός χρησιμοποιεί έναν ειδικό στειλεό που εκπέμπει υπερήχους (αυτό που συχνά λέγεται λανθασμένα «χειρουργήθηκα με laser») για να σπάσει και να αφαιρέσει τον θολωμένο φακό. Στη θέση του τοποθετείται ένας τεχνητός ενδοφακός.
Ανάρρωση και καθημερινότητα μετά το χειρουργείο
Μετά την επέμβαση, ο ασθενής πρέπει να χρησιμοποιεί αντιβιοτικές σταγόνες και να αποφεύγει για λίγες ημέρες έντονη καταπόνηση, σκύψιμο και επαφή με ακάθαρτο νερό. Στις περισσότερες περιπτώσεις, μπορεί να επιστρέψει στις καθημερινές του δραστηριότητες μέσα σε λίγες ημέρες.
Καταρράκτης με απλά λόγια: Τι να περιμένετε μετά
Για να κατανοήσουμε καλύτερα την πορεία και τη θεραπεία του, ας δούμε τον καταρράκτη με απλά λόγια: πρόκειται για μία εξελικτική, αλλά αντιμετωπίσιμη κατάσταση που απαιτεί χειρουργική παρέμβαση όταν αρχίσει να επηρεάζει την ποιότητα ζωής.
Ο καταρράκτης δεν μπορεί να υποτροπιάσει. Ωστόσο, σε ένα μικρό ποσοστό ασθενών, μπορεί να θολώσει η οπίσθια πλευρά του περιφακίου — η «θήκη» που φιλοξενούσε τον φακό — λόγω πολλαπλασιασμού κυττάρων.
Αυτό το φαινόμενο μπορεί να εμφανιστεί μερικούς μήνες ή και χρόνια μετά την αρχική επέμβαση. Η αντιμετώπιση είναι εύκολη, ανώδυνη και οριστική με τη χρήση του ειδικού YAG-laser.
