Το άγχος είναι μια φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού σε καταστάσεις που απαιτούν εγρήγορση, προσαρμογή ή αντιμετώπιση κινδύνου.
Ωστόσο, όταν γίνεται χρόνιο, μπορεί να προκαλέσει σημαντικές επιπτώσεις στο σώμα και ιδιαίτερα στην υγεία των ματιών.
Πολλοί δεν συνδέουν άμεσα το στρες με την όρασή τους, όμως σύμφωνα με τα δεδομένα της σύγχρονης ιατρικής, υπάρχει σαφής σύνδεση ανάμεσά τους.
Πώς το άγχος επηρεάζει τα μάτια σας
Όταν το σώμα μας βρίσκεται σε κατάσταση στρες, εκκρίνει ορμόνες όπως η κορτιζόλη και η αδρεναλίνη.
Αυτές οι ορμόνες προκαλούν αύξηση της αρτηριακής πίεσης, σφίξιμο στους μυς και επιτάχυνση της αναπνοής. Το νευρικό σύστημα τίθεται σε επιφυλακή και οι αισθήσεις μας γίνονται εντονότερες.
Σε επίπεδο όρασης, αυτές οι αλλαγές μπορεί να προκαλέσουν μια σειρά από συμπτώματα, άλλοτε προσωρινά και άλλοτε πιο επίμονα, τα οποία δεν πρέπει να αγνοούνται.
Αύξηση ενδοφθάλμιας πίεσης
Το χρόνιο στρες έχει συνδεθεί με αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση, μια παράμετρο που σχετίζεται άμεσα με την ανάπτυξη γλαυκώματος.
Αν και δεν αποτελεί άμεση αιτία της νόσου, το έντονο και παρατεταμένο άγχος μπορεί να επιδεινώσει την κατάσταση σε άτομα που είναι ήδη επιρρεπή ή έχουν ιστορικό σχετικό με γλαύκωμα.
Είναι σημαντικό όσοι έχουν οικογενειακό ιστορικό ή διαγνωσμένο γλαύκωμα να παρακολουθούν συστηματικά την πίεση των ματιών τους.
Οφθαλμική ημικρανία – Στρες και Όραση
Η οφθαλμική ημικρανία είναι ένα φαινόμενο όπου ο ασθενής βλέπει “λάμψεις”, ζιγκ-ζαγκ ή σκοτεινά σημεία, με ή χωρίς πόνο. Το άγχος μπορεί να πυροδοτήσει ή να εντείνει αυτά τα επεισόδια.
Η διάρκειά τους κυμαίνεται από λίγα λεπτά έως και μία ώρα. Αν και είναι συνήθως ακίνδυνα, η επανεμφάνισή τους πρέπει να αξιολογείται από οφθαλμίατρο.
Μυοκυμία (“παίξιμο” βλεφάρου)
Η μυοκυμία είναι η ανεξέλεγκτη, ήπια σύσπαση του βλεφάρου, ένα πολύ συχνό φαινόμενο όταν είμαστε αγχωμένοι, κουρασμένοι ή έχουμε έλλειψη ύπνου. Αν και είναι ακίνδυνη, προκαλεί ενόχληση και άγχος στους περισσότερους ασθενείς.
Ξηρά ή υγρά μάτια
Το στρες διαταράσσει τη φυσιολογική λειτουργία των δακρυϊκών αδένων. Σε κάποιους προκαλεί ξηρότητα με αίσθημα καύσου, “σκουπιδιών” στο μάτι και φαγούρα, ενώ σε άλλους οδηγεί σε υπερβολική δακρύρροια.
Και στις δύο περιπτώσεις, η ισορροπία της δακρυϊκής στοιβάδας διαταράσσεται, επηρεάζοντας την άνεση και καθαρότητα της όρασης.
Ευαισθησία στο φως
Άτομα με έντονο στρες μπορεί να εμφανίσουν φωτοφοβία, δηλαδή αυξημένη ευαισθησία στο φως. Το φαινόμενο αυτό σχετίζεται τόσο με τη νευρική διέγερση όσο και με την τάση για ημικρανικές κρίσεις.
Όραση σήραγγας – Στρες και Όραση
Η λεγόμενη “όραση σήραγγας” είναι μια κατάσταση όπου μειώνεται το περιφερειακό οπτικό πεδίο, σαν να κοιτάζει κανείς μέσα από σωλήνα.
Είναι ένα από τα άμεσα αποτελέσματα της έντονης διέγερσης του συμπαθητικού νευρικού συστήματος, όπως συμβαίνει σε καταστάσεις πανικού ή έντονου άγχους.
Κυμαινόμενα μάτια (oscillopsia)
Σε πιο σπάνιες περιπτώσεις, το στρες μπορεί να επηρεάσει την κινητικότητα των ματιών και να προκαλέσει την αίσθηση πως τα αντικείμενα κινούνται ή τρέμουν, ακόμα κι όταν είναι στατικά. Το φαινόμενο αυτό χρειάζεται οπωσδήποτε διερεύνηση από ειδικό.
Μπορεί το στρες να βλάψει τα μάτια μας μόνιμα;
Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα συμπτώματα που σχετίζονται με το άγχος είναι παροδικά και υποχωρούν όταν μειώνεται η ένταση του στρες.
Ωστόσο, εάν το στρες είναι χρόνιο και συνδυάζεται με άλλους παράγοντες κινδύνου, μπορεί να συμβάλει στην επιδείνωση υπαρχουσών παθήσεων, όπως το γλαύκωμα ή η εκφύλιση ωχράς κηλίδας.
Η τακτική παρακολούθηση από οφθαλμίατρο παίζει καθοριστικό ρόλο, ιδιαίτερα σε ανθρώπους με αυξημένο ρίσκο εμφάνισης οφθαλμικών νοσημάτων.
Συμβουλές για να αποφύγετε τα προβλήματα όρασης που σχετίζονται με το άγχος
- Εντάξτε την άσκηση στη ζωή σας. Έστω και ένα 30λεπτο περπάτημα μπορεί να μειώσει τα επίπεδα κορτιζόλης.
- Απομακρυνθείτε από οθόνες για λίγα λεπτά κάθε ώρα, ειδικά αν εργάζεστε σε υπολογιστή.
- Χρησιμοποιήστε τεχνητά δάκρυα αν νιώθετε ξηρότητα.
- Φροντίστε να κοιμάστε επαρκώς και να ξεκουράζετε τα μάτια σας.
- Δοκιμάστε τεχνικές χαλάρωσης όπως διαφραγματική αναπνοή ή διαλογισμό.
- Αν τα συμπτώματα επιμένουν, κλείστε ραντεβού με τον οφθαλμίατρό σας.
Στρες και Όραση
Η σύνδεση μεταξύ άγχους και οπτικής υγείας είναι βαθύτερη απ’ ό,τι θεωρούμε αρχικά. Αν και δεν προκαλεί μόνιμη βλάβη σε κάθε περίπτωση, η έντονη ψυχική ένταση μπορεί να πυροδοτήσει συμπτώματα που επηρεάζουν αισθητά την καθημερινότητά μας.
Η πρόληψη, η ενημέρωση και η συστηματική φροντίδα της ψυχικής και οφθαλμολογικής υγείας είναι το κλειδί για καθαρή και ξεκούραστη όραση.
Αν αντιμετωπίζετε κάποιο από τα παραπάνω συμπτώματα, μη διστάσετε να επικοινωνήσετε με τον οφθαλμίατρό σας για έγκαιρη αξιολόγηση και εξατομικευμένη καθοδήγηση.
