Η Παιδική Μυωπία αποτελεί ένα φαινόμενο που εντείνεται παγκοσμίως και δεν πρέπει να υποτιμάται.
Πέρα από το γεγονός ότι επηρεάζει την καθημερινή λειτουργικότητα του παιδιού – στο σχολείο, στο παιχνίδι, στις κοινωνικές του δραστηριότητες – μπορεί, αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, να εξελιχθεί και να συνοδευτεί από σοβαρές επιπλοκές στην ενήλικη ζωή.
Τι είναι η μυωπία;
Η μυωπία είναι μια διαθλαστική ανωμαλία του ματιού, κατά την οποία η εστίαση των φωτεινών ακτίνων δεν γίνεται στον αμφιβληστροειδή, αλλά μπροστά από αυτόν.
Το αποτέλεσμα είναι ότι το παιδί βλέπει καθαρά τα κοντινά αντικείμενα, αλλά δυσκολεύεται να διακρίνει τα μακρινά.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, το μάτι παρουσιάζει αυξημένο αξονικό μήκος ή αυξημένη κυρτότητα του κερατοειδούς.
Η κατάσταση αυτή έχει την τάση να εξελίσσεται με την πάροδο της ηλικίας – ιδιαίτερα αν δεν υπάρξει σωστή πρόληψη και διαχείριση.
Πώς μπορεί να γίνει αντιληπτή;
Τα παιδιά συχνά δεν εκφράζουν με σαφήνεια την όποια δυσκολία στην όραση, καθώς συνηθίζουν γρήγορα στην εικόνα που τους δίνουν τα μάτια τους.
Γι’ αυτό και είναι κρίσιμο οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί να είναι σε εγρήγορση παρατηρώντας τα παρακάτω:
- Συνεχές πλησίασμα στην τηλεόραση, στο tablet ή στα βιβλία.
- Μισόκλεισμα των ματιών όταν προσπαθεί να δει μακριά.
- Παράπονα για συχνούς πονοκεφάλους, ιδιαίτερα μετά από διάβασμα ή παρακολούθηση.
- Λάθη στην αντιγραφή από τον πίνακα ή μειωμένη απόδοση στο σχολείο.
Σε κάθε περίπτωση, ο οφθαλμολογικός έλεγχος είναι η μόνη ασφαλής μέθοδος διάγνωσης.
Πού οφείλεται η Παιδική Μυωπία;
Η μυωπία εμφανίζεται συνήθως μετά την ηλικία των 5-6 ετών και μπορεί να εξελιχθεί έως και τα τέλη της εφηβείας. Δεν υπάρχει ένας μοναδικός παράγοντας που την προκαλεί.
Αντίθετα, προκύπτει από συνδυασμό γενετικών, περιβαλλοντικών και οπτικών συνηθειών:
- Γενετική προδιάθεση: Αν οι γονείς είναι μύωπες, η πιθανότητα εμφάνισης στο παιδί είναι σημαντικά αυξημένη.
- Περιορισμένος χρόνος σε φυσικό φως: Έχει αποδειχθεί ότι παιδιά που περνούν περισσότερες ώρες την ημέρα σε εξωτερικό περιβάλλον παρουσιάζουν μικρότερη συχνότητα μυωπίας.
- Υπερβολική κοντινή εργασία: Διάβασμα, χρήση οθονών, και γενικά η εστίαση για πολλές ώρες σε κοντινές αποστάσεις φαίνεται να ενισχύουν την τάση για μυωπία.
Υπάρχει πρόληψη για την Παιδική Μυωπία;
Η απάντηση είναι ναι, ιδιαίτερα σε παιδιά που βρίσκονται στην “κόκκινη ζώνη” λόγω οικογενειακού ιστορικού ή σύγχρονου τρόπου ζωής.
Οι πιο τεκμηριωμένες οδηγίες περιλαμβάνουν:
- Καθημερινή έκθεση στο φως της ημέρας για τουλάχιστον 2 ώρες.
- Περιορισμός της χρήσης οθονών, με συχνά διαλείμματα κάθε 20-30 λεπτά.
- Καλός φωτισμός κατά το διάβασμα ή το παιχνίδι σε εσωτερικό χώρο.
- Ετήσιος οφθαλμολογικός έλεγχος, ειδικά σε παιδιά σχολικής ηλικίας ή και νωρίτερα αν υπάρχει υποψία.
Πώς αντιμετωπίζεται;
Η αντιμετώπιση της παιδικής μυωπίας δεν περιορίζεται πλέον μόνο στην απλή διόρθωση της όρασης με γυαλιά. Ο σύγχρονος στόχος είναι η επιβράδυνση της εξέλιξής της.
- Γυαλιά μυωπίας: Η βασική λύση, με δυνατότητα επιλογής ειδικών φακών που βοηθούν στον έλεγχο της προόδου της μυωπίας.
- Φακοί επαφής Myopia Control: Κατάλληλοι για παιδιά με μεγαλύτερο βαθμό μυωπίας ή αυξημένη δραστηριότητα.
- Σταγόνες ατροπίνης: Σε χαμηλές συγκεντρώσεις (0,01%), χρησιμοποιούνται σε παιδιά 6-12 ετών και μπορούν να επιβραδύνουν την επιμήκυνση του οφθαλμού.
- Ορθοκερατολογία (Ortho-K): Φακοί που εφαρμόζονται τη νύχτα και “αναδιαμορφώνουν” τον κερατοειδή ώστε να εξασφαλίζεται καθαρή όραση την ημέρα χωρίς γυαλιά.
- Ειδικοί φακοί εστίασης (π.χ. DIMS, HAL): Γυαλιά που εστιάζουν το φως και στην περιφέρεια του αμφιβληστροειδούς, βοηθώντας στην καθυστέρηση της επιμήκυνσης του ματιού.
Η σημασία της έγκαιρης παρέμβασης
Η μυωπία δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως κάτι απλό ή αθώο. Αν δεν διαγνωστεί και διαχειριστεί σωστά, μπορεί να εξελιχθεί σε υψηλή μυωπία, η οποία συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο σοβαρών παθήσεων όπως η αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς, η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας και το γλαύκωμα.
Η πρόληψη ξεκινά από το σπίτι, με σωστές συνήθειες, αλλά η ορθή διαχείριση απαιτεί τη συνεργασία με έναν εξειδικευμένο οφθαλμίατρο.
Με σωστή ενημέρωση, έγκαιρη διάγνωση και εξατομικευμένη θεραπεία, η παιδική μυωπία μπορεί να τεθεί υπό έλεγχο.
