Τα τελευταία χρόνια, η ταχύτητα με την οποία η τεχνολογία έχει εισέλθει στην καθημερινότητα μας, με την αυξανόμενη χρήση τεχνητού φωτός και ψηφιακών συσκευών, έχει αναπόφευκτα αυξήσει και την έκθεση μας στην λεγόμενη μπλε ακτινοβολία, η οποία φαίνεται να εμπλέκεται σε πολλές παθήσεις που σχετίζονται με τα μάτια.
Ας αναλογιστούμε λίγο μια τυπική ημέρα μας, από νωρίς το πρωί μέχρι αργά το βράδυ κάνουμε συνεχή χρήση διαφόρων ηλεκτρονικών συσκευών, είτε πρόκειται για το κινητό μας τηλέφωνο, την τηλεόραση ή τον ηλεκτρονικό υπολογιστή στο γραφείο, είτε για τις λάμπες που χρησιμοποιούμε για τις ανάγκες του φωτισμού στο χώρου μας.
Αξιοσημείωτο επίσης είναι πως το 85% των πληροφοριών που λαμβάνουμε καθημερινά προέρχεται μέσω της όρασης. Καθώς όμως τα μάτια μας παραμένουν εκτεθειμένα στο φως περίπου 6.000 ώρες ετησίως, μόνο ένα ποσοστό 20% εξ’ αυτών αφορά την έκθεση μας στο φυσικό φως.
Ένα μεγάλο ποσοστό του φωτός που εισέρχεται στα μάτια μας μπορεί να χαρακτηριστεί “τοξικό” και ενδεχομένως να αποβεί “καταστροφικό” για την όραση, μιας και πολλές συσκευές που χρησιμοποιούμε σε καθημερινή βάση (όπως tablet, κινητά τηλέφωνα, laptop) εκπέμπουν το λεγόμενο “μπλε φως”.
Τι είναι η μπλε ακτινοβολία
Με τον όρο “μπλε ακτινοβολία” αναφερόμαστε σε ένα εύρος του ορατού φάσματος που κυμαίνεται από τα 380-500 nm (νανόμετρα) και το οποίο προσεγγίζει τα επίπεδα της υπεριώδους ακτινοβολίας.
Η ενέργεια της είναι σχεδόν διπλάσια συγκριτικά με αυτή του ερυθρού φωτός και εξαιτίας της υψηλής φωτεινότητας που εκπέμπει χρησιμοποιείται πλέον ευρέως στις σύγχρονες LED οθόνες καθώς και στις λάμπες με χαμηλή κατανάλωση.
Συμπτώματα
Το ¨μπλε φως” προκαλεί θολή όραση και κούραση στα μάτια, ενώ επίσης επηρεάζει σημαντικά και τα επίπεδα της μελατονίνης του οργανισμού. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την πρόκληση διαφόρων διαταραχών στο βιολογικό μας ρολόι, ενώ σχετίζεται και με περιπτώσεις κατάθλιψης, έλλειψης ύπνου, παχυσαρκίας και καρκίνου.
Επιπλέον, μειώνει στο 1/3 το βλεφάρισμα των ματιών, με αποτέλεσμα να δημιουργείται έντονη ξηροφθαλμία.
Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο
Υπάρχουν διάφορες κοινωνικές ομάδες που είναι εξαιρετικά ευπαθείς, με τα μικρά παιδιά να κινδυνεύουν περισσότερο καθώς έχουν ένα εξαιρετικά ευαίσθητο οπτικό σύστημα το οποίο βρίσκεται υπό διαμόρφωση και λειτουργική διάπλαση. Ως εκ τούτου, είναι πολύ σημαντικό να φροντίζουμε για την προστασία των ματιών τους, μην επιτρέποντας τους την καθημερινή πολύωρη έκθεση στην μπλε ακτινοβολία.
Μια ακόμα ευαίσθητη ομάδα είναι και όσοι ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε εγχείρηση καταρράκτη, καθώς ο φακός που έχει τοποθετηθεί στα μάτια τους είναι τεχνητός και δεν διαθέτει τις ιδιότητες του φίλτρου ενός φυσικού φακού.
Τέλος, κίνδυνο διατρέχουν και τα άτομα με ιστορικό εκφύλισης της ωχράς κηλίδας ή αλλοιώσεις της ωχράς, κληρονομικές ή επίκτητες.
Επιδράσεις της μπλε ακτινοβολίας
Η εκτεταμένη έκθεση στην μπλε ακτινοβολία μπορεί να έχει είτε άμεσες, είτε μακροπρόθεσμες επιπτώσεις. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου η έκθεση στο μπλε φως ευθύνεται για την εμφάνιση μυωπίας σε μικρά παιδιά, αλλά και για την αύξηση της ήδη υπάρχουσας μυωπίας.
Σε πιο μεγάλες ηλικίες η μπλε ακτινοβολία πλήττει τον αμφιβληστροειδή και συμβάλλει στην πρόωρη εκδήλωση καταρράκτη, καθώς και στην εμφάνιση της ωχράς κηλίδας.
Πώς θα προστατευτούμε από την μπλε ακτινοβολία;
Μπορεί η μπλε ακτινοβολία να έχει αρνητικές συνέπειες στα μάτια μας, υπάρχουν όμως τρόποι να προστατευτούμε από αυτή.
Η πιο διαδεδομένη μέθοδος είναι η χρήση γυαλιών με ειδικό φίλτρο που περιορίζει την ποσότητα του μπλε φωτός που φτάνει στο μάτι. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα, είναι πολλές οι συσκευές κινητών, τα οποία παρέχουν ειδικά προγράμματα φωτεινότητας στις οθόνες τους με σκοπό την μείωση του μπλε φωτός.
Ένας ακόμη τρόπος είναι η σωστή ενυδάτωση των ματιών με τη χρήση τεχνητών δακρύων, αφού με την χρήση τους αντιστεκόμαστε στην έντονη ξηροφθαλμία που προκαλεί η μπλε ακτινοβολία.
Σε ατομικό επίπεδο, ο κανόνας “20-20-20” θα πρέπει να εφαρμόζεται τακτικά. Προτεινόμενος από την Αμερικανική Οφθαλμολογική Εταιρεία, μας προτρέπει κάθε 20 λεπτά να απομακρύνουμε το βλέμμα μας από την οθόνη για 20 δευτερόλεπτα και να κοιτάμε 20 γιάρδες (6 μέτρα) μακρυά.
Με την τεχνολογία να εξελίσσεται ταχύτερα από τη βιολογική ικανότητα προσαρμογής του ανθρώπου στο φως, είναι σημαντικό να προνοήσουμε λαμβάνοντας σε καθημερινή βάση όλα εκείνα τα μέτρα που αποσκοπούν στην προστασία των ματιών μας.
Άλλωστε, τα μάτια μας είναι φτιαγμένα για να βλέπουν με φως, όχι για να κοιτάνε το φως.
